Ruch jest podstawą prawidłowego rozwoju dziecka. Współczesny świat i postęp cywilizacji usypia potrzebę ruchu. Równocześnie w zastraszającym tempie zwiększa się liczba dzieci z wadami postawy, problemami z mową, pisaniem i czytaniem, coraz wcześniej pojawiają się u młodzieży dolegliwości bólowe i trudności z wykonywaniem zadań ruchowych. Rośnie także liczba dzieci z nadmierną masą ciała. A wystarczy codzienna gimnastyka, spacer, gra w piłkę… To stymuluje u dziecka wzrost kości, sprzyja prawidłowemu uwapnieniu kości, poprawia ukrwienie mięśni, przyspiesza przyrost siły i masy mięśni. Ruch usprawnia także funkcje układu krążenia i układu oddechowego. Wykonywanie różnych zadań, rozwiązywanie problemów w czasie ruchu, to niezastąpiony trening dla ośrodkowego układu nerwowego, który steruje ciałem człowieka. Odpowiednia dawka ukierunkowanego ruchu ma także wpływ na rozwój prawidłowego chwytu niezbędnego do efektywnego pisania. Stymuluje także rozwój mowy oraz ruchy gałek ocznych potrzebne do czytania. I jeszcze jedna bardzo ważna zaleta ruchu: ruch daje radość…
Człowiek potrzebuje aktywności fizycznej tak samo jak pożywienia i powietrza. Występujący u dzieci "głód ruchu" jest wyrazem podświadomej chęci zaspokajania tej bardzo ważnej potrzeby, zapewnienia niezbędnego czynnika stymulującego rozwój: fizyczny, duchowy, emocjonalny i społeczny. Szczególnie w wieku przedszkolnym poruszanie się jest ważnym środkiem zdobywania informacji na temat otaczającego świata. Przez ruch dziecko ma możliwość poznawania siebie samego, własnego ciała i własnych możliwości, oszacowania swoich umiejętności, a także rozwijania wiary we własne siły oraz zdobywania w trakcie zabaw ruchowych społecznych doświadczeń z innymi osobami. Okres przedszkolny jest szczególnie znaczący dla kształtowania motoryczności dziecka. Dziecko nabywa wówczas pewnych umiejętności, które w dalszych etapach życia jedynie doskonali. W okresie tym aktywność ruchowa przyczynia się w znaczącym stopniu do wzmocnienia odporności organizmu na szkodliwy wpływ czynników środowiskowych, a umiejętności ruchowe często wyznaczają pozycję dziecka w grupie rówieśniczej. Dlatego szczególną rangę przypisuje się aktywizacji ruchowej współczesnego człowieka, z uwagi na cztery podstawowe funkcje: stymulację, kompensację, adaptację, korektywę.
Ruch jako czynnik stymulujący
Ruch pobudza rozwój organizmu. Dzięki niemu poprawia się motoryka i sprawność fizyczna
człowieka:
- mięśnie wykonujące pracę zwiększają swój przekrój, objętość, siłę i sprężystość, następuje
wzmacnianie i wzrost elastyczności i wytrzymałości ścięgien oraz więzadeł,
- ruch sprzyja mineralizacji kości,
- wysiłek fizyczny mobilizuje układ krążeniowo – naczyniowy, powoduje wzmożoną akcję
serca, które wzmacnia się i rozbudowuje,
- ruch uaktywnia układ oddechowy, gdyż płuca muszą wykonać zwiększoną pracę, dzięki
czemu wzrasta pojemność życiowa płuc, a także ilość przyswajanego tlenu,
- ćwiczenia fizyczne przyczyniają się bezpośrednio do podwyższenia sprawności żołądka i
jelit, a pośrednio wpływają na wydolność wątroby i nerek,
- aktywność fizyczna pobudza dojrzewanie układu nerwowego, szybciej dojrzewają ośrodki
mózgu zawiadujące ruchami (przyspiesza to rozwój motoryczności), jednocześnie następuje
wzrost szybkości przewodzenia impulsów nerwowych, co usprawnia koordynację ruchową,
- dzięki ruchowi dziecko poznaje otaczający je świat, wzbogaca swoje doświadczenia,
kształtuje pamięć i uwagę,
- ruch rozwija samodzielność dziecka,
- zabawy i ćwiczenia w grupie uczą zachowań prospołecznych, dziecko podporządkowuje się
obowiązującym normom i zasadom,
- aktywność fizyczna wpływa na rozwój charakteru i osobowości.
Ruch jako czynnik kompensacyjny
- kompensacja to inaczej wyrównanie, aktywność fizyczna ma przywrócić niezbędną dla
prawidłowego rozwoju organizmu dziecka równowagę czynników korzystnych
i szkodliwych.
Ruch jako czynnik adaptacyjny
- aktywność ruchowa rozwija zdolność przystosowania organizmu dziecka do zmieniających
się warunków życia: klimatu, temperatury, ciśnienia, warunków atmosferycznych, trudności
dnia codziennego, itp.
- przez ruch i ćwiczenia fizyczne można hartować organizm, czyli doprowadzać do
podwyższania granicy tolerancji na bodźce czy czynniki ze strony środowiska, a także
kształtować odporność na czynniki psychiczne (np. stres) i społeczne.
Ruch jako czynnik korektywny
- działania korekcyjne, przy użyciu odpowiednio dobranej i sterowanej aktywności fizycznej,
podejmowane są w tych przypadkach, gdy powstałe odchylenia rozwojowe można
zlikwidować lub złagodzić przy użyciu ćwiczeń korekcyjnych. Funkcja korekcyjna jest
funkcją terapeutyczną i leczniczą.
Tak więc nie sposób zrezygnować z ruchu i sportu. Każdego dnia dzieci muszą mieć wystarczająco dużo okazji do fizycznej aktywności, nie tylko w związku z ich fizycznym usprawnianiem, ale również całościowym rozwojem osobowości. W tym celu muszą mieć do dyspozycji przede wszystkim wystarczająco dużo przestrzeni (łąka, plac zabaw, sala gimnastyczna). Różnorodne ćwiczenia i gry ruchowe, tak bardzo lubiane przez dzieci są dla nich czynnym wypoczynkiem. Czynny wypoczynek jest tym bardziej wskazany od najmłodszych lat, gdyż coraz bardziej przyzwyczajamy się do siedzącego trybu życia, unikamy wysiłku fizycznego, przyzwyczajamy się do wygód. Typowym tego przykładem jest fakt wysiadywania małych dzieci przed odbiornikami telewizyjnymi, przed monitorami komputera, korzystanie ze środków lokomocji (wożenie dzieci wszędzie samochodem) zamiast chodzenia pieszo, chronienie dziecka przed najmniejszym wysiłkiem, wyręczanie go w każdej trudniejszej pracy fizycznej. Dowodzi to, że ćwiczenia fizyczne (w tym także gry i zabawy ruchowe) są po prostu bezwzględną koniecznością współczesnego człowieka.