Zapobieganie agresywnym zachowaniom dzieci

Źródła agresji człowieka są złożone a literatura poświęcona problematyce agresji wskazuje na niezwykłą złożoność zjawiska.

Przyjmuje się ,że agresją czy zachowaniem agresywnym jest każde zamierzone działanie -w formie fizycznej lub słownej-mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty, bólu..

Agresja fizyczna przejawia sie w formie uderzeń ,potrąceń ,kopania, przedrzeźniania, bójki ,przestraszania-może to być również niszczenie przedmiotów, dewastacje przyrody.

Agresja słownawyraża się w słownym zastraszaniu, grożeniu, poniżaniu.

Ch. N. Cofer, M.H. Aplley wyróżniają 4 różne przyczyny agresji

• agresja jako instynkt; powstała na drodze ewolucji, potrzebna do zachowania gatunku-jako napęd do działania. Jest to agresja naturalna -konieczna w walce o byt
• agresja jako reakcja na frustracjęczyli stan charakteryzujący sie napięciem emocjonalnym, niepokojem, przygnębieniem jest skutkiem niemożności zrealizowania nakreślonego sobie celu oraz niezaspokojenia jakichś potrzeb. może prowadzić do zaburzeń nerwicowych
• agresja jako nabyty popęd, przejawiający sie w emocjonalnej reakcji gniewu, stopnie przejawiania gniewu są bardzo zróżnicowane od niezadowolenia poprzez oburzenie do ataków złości
• agresja jako nawyk-rodzi sie z częstości ,intensywności doznawanych napaści ,frustracji, przykrości

Ludzie uczą się agresji nie tylko na podstawie własnych doświadczeń ,ale i obserwując zachowanie innych oraz skutki ,do jakich ono prowadzi. Gdy po jakimś zachowaniu następuje nagroda ,szansa jego pojawienia się w przyszłości rośnie. Jeśli więc agresja prowadzi do uzyskania jakiejś nagrody(pieniądze, zwycięstwo w rywalizacji, uznanie ze strony innych)może się ona utrwalać i narastać.

Poza nagrodami istotny wpływ na rozwój agresywnych zachowań dziecka mogą mieć;

• negatywne ,emocjonalne nastawienie rodziców (lub opiekunów) do dziecka tj. brak miłości
• tolerowanie agresywnych zachowań dziecka -brak jasno ustalonych granic
• stosowanie przez rodziców metod wychowawczych opartych na sile(kary cielesne, którym towarzyszą wybuchy niekontrolowanej złości)
• sytuacja w rodzinie; kłótnie, nadużycia, bijatyki, rozwód
• brak poczucia bezpieczeństwa, negatywne wzorce zachowania
• tolerowanie lub zachęcanie do zachowań agresywnych i przemocy w domu, w szkole

i massmediach

• brawura
• przyjemność
• korzystny środek do osiągnięcia celu
• forma samoobrony
• przekonanie ze przemoc ułatwia życie
• złe wychowanie brak dobrych manier

Dzieci reagują agresja na sytuacje społeczną w której spotykają się z dezaprobatą i upokorzeniem. Jednym z czynników sprzyjających powstawaniu agresji mogą być formy spędzania wolnego czasu i prezentowane wzorce zachowań. Powszechny dostęp do telewizji

i programów przez nią emitowanych obok pozytywnej roli ma tez znaczny wpływ na kształtowanie postaw agresywnych wśród dzieci ,młodzieży. Dzieci naśladują zachowania agresywne oglądane w filmach rozwijają je i uogólniają na inne sytuacje. Reklamy telewizyjne tez mają wpływ na kształtowanie postaw agresywnych. Fakt nieposiadania reklamowanej zabawki może być przyczyna pojawienia sie u dziecka poczucia niższości i frustracji, podobnie negatywnie na psychikę dziecka oddziaływują gry komputerowe nasycone agresją ,przemocą

i zniszczeniem. Przyczyn agresji można doszukać się również w przeobrażeniach współczesnej rodziny i szkoły;

• zanik rodziny wielopokoleniowej
• zapracowanie rodziców, brak czasu dla dziecka

Zapobieganie agresji wśród dzieci i młodzieży jest trudne i złożone ale najlepsza i najskuteczniejsza metoda jest zapewnienie dziecku miłości akceptacji i bezpieczeństwa. To rodzina powinna wyposażyć dziecko w mechanizmy ,które umożliwiły by mu kontrolę emocji. Dużą rolę odgrywa tu stosowanie kar i nagród, przy czym bardziej skuteczne jest wzmacnianie pozytywne-kary za agresję mogą powodować utrwalanie zachowań agresywnych-lepiej jest konsekwentnie odmawiać nagrody. Skutecznie przeciwdziała agresji kara psychologiczna tzn. manifestowanie przykrości, kary słowne połączone z tłumaczeniem, perswazją.

W trudnej sytuacji skuteczną metodą wychowawcza może być książka-odpowiednio dobrana ,która poprawi nastrój, podaje przykłady jak z różnymi problemami radzi sobie bohater a przez to może wykształcić umiejętność oceny własnego postępowania. Ważną kwestią jest również wyposażenie dzieci w umiejętności radzenia sobie w sytuacji bezradności ,lęku i zagrożenia, propagować zachowania prospołeczne, przestrzegać prawa przez rodziców, dorosłych, rozwijać zainteresowania ,konstruktywnie zapełniać-organizować wolny czas..Wśród działań zwalczających agresję niezbędne są te ,które pomogą zrozumieć przyczynę takich zachowań. Każdy przypadek należ traktować indywidualnie, okazywać dziecku życzliwość i zaufanie, umieć zapanować nad własnymi emocjami, kierować się rozsądkiem

Agresja jest zjawiskiem globalnym, przyczyną jest również kryzys ekonomiczny, społeczny i moralny ale dzieci mają prawo do wzrastania w bezpiecznym środowisku, wolnym od przemocy-dorośli powinni im to zapewnić

Opracowała M. Grzybowska

źródła: Veto wobec przemocy, alkoholu i narkotyków-program prof.

Platforma edukacyjna -_Internet