Kącik dla rodziców
Odporność psychiczna dzieci to bardzo szeroki temat, przy którym warto się zatrzymać, ponieważ poczucie, że jest się akceptowanym i kochanym stanowi jedną z ważniejszych potrzeb dzieci. Bez niego maluchy zachowują się w sposób, który dorośli określają często jako „niegrzeczny”. Za konkretnymi zachowaniami stoją jednak właśnie deficyty związane z poczuciem bezpieczeństwa i wspieraniem odporności psychicznej.
Żeby wzmocnić w dziecku spokój i wiarę w to, że jest wystarczające, warto codziennie (lub bardzo często) powtarzać pewne zdania. Chodzi o pozytywne komunikaty, które dorosłemu mogą się wydawać oczywiste, czasem nawet zbędne. I pewnie w większości przypadków można powiedzieć, że dziecko wie, czuje, że jest kochane i akceptowane. Jednak maluch potrzebuje je też słyszeć, mieć podane na tacy. Bez żadnych dodatkowych obostrzeń związanych np. z „transakcją”, którą rodzice czy opiekunowie dodają do takich komunikatów, czyli: Jesteś super, ale…
By przeżyć, trzeba nam czterech uścisków dziennie.
By zachować zdrowie, trzeba ośmiu uścisków dziennie.
By się rozwijać, trzeba dwunastu uścisków dziennie.
Virginia Satir
Dotyk jest jednym z najbardziej wspierających elementów relacji między dzieckiem a rodzicami, ale też po prostu potrzebą każdego człowieka. Już w siódmym tygodniu ciąży dziecko w łonie mamy zaczyna poznawać, czym jest dotyk, bo to jedyny zmysł, który rozwija się tak wcześnie. Kobiety w ciąży nieustannie dotykają z czułością brzucha. Trochę dlatego, że nie mogą się doczekać, aż będą mogły wziąć bobasa na ręce. A trochę dlatego, że oprócz mówienia, to jedna z form kontaktu z dzieckiem „jeszcze po drugiej stronie”.
Joanna Gutral, psycholog z Uniwersytetu SWPS w Warszawie zauważa: „Dotyk, wyzwalając oksytocynę, serotoninę, czy endorfiny, powoduje reakcje chemiczne, które zmniejszają ciśnienie krwi, a to z kolei zmniejsza ryzyko chorób serca. Może też sprawić, że poczujemy się podobnie, jak po wysiłku fizycznym, czy zjedzeniu tabliczki czekolady. – To pierwszy zmysł, rozwija się jeszcze w okresie płodowym człowieka, więc bardzo wcześnie. Dlatego przez długi okres życia jest nam bardzo potrzebny, a wręcz niezbędny”. Dzięki oksytocynie wytwarza się więź między bliskimi, niekoniecznie z rodziny.
Przytulanie w gronie przyjaciół jest tak samo ważne, choć oczywiście rzadziej je praktykujemy. Warto jednak przyjrzeć się na początek najbliższym. Często jest tak, że więź dziecka z mamą jest oczywista, bliskość i przytulanie są wpisane w nową rolę. W książce The Happiness Project, napisanej przez Gretchen Rubin, autorka przytacza badania dokumentujące fakt, że przytulenie powinno trwać minimum 6 sekund. Dopiero po tym czasie uwalnia się w organizmie oksytocyna (hormon szczęścia, który – według DePauw University – wzbudza w człowieku poczucie zaufania).
Co jeszcze daje takie jakościowe przytulenie? Obniża ciśnienie krwi, łagodzi objawy depresji (smutku), zmniejsza ryzyko zapadalności na choroby serca, wzmacnia odporność na choroby, redukuje poziom stresu, wyzwala pozytywne emocje, uspokaja układ nerwowy. Dodatkowo przytulanie wpływa na wydzielanie hormonów wzrostu i pozytywnie wpływa na pracę (rozwój) mózgu (kora okołooczodołowa).
Świadome budowanie relacji z dzieckiem przez przytulanie jest czymś, co można ćwiczyć i czego można się uczyć, jeśli nie wynieśliśmy tego z domu rodzinnego. Wiele dorosłych osób ma z tym dzisiaj problem. A warto wiedzieć, że brak przytulania zostawia ogromne dziury emocjonalne. Dotyk, przytulanie otrzymane od rodziców, kojarzą się z poczuciem, że jesteśmy kochani i potrzebni, chciani. Ma to nierozerwalny związek z samooceną: „Jestem potrzebna i kochana, bo rodzice mnie przytulają. To nasz dobry czas i sprawia mi to przyjemność”. Łatwo sobie wyobrazić, na jakiego dorosłego wyrasta dziecko bez tego emocjonalnego zabezpieczenia. I jak trudno mu potem okazywać czułość własnym dzieciom.
Przytulanie może czasem dosłownie być lekarstwem, choćby podczas trudnych sytuacji, na przykład śmierci bliskiej osoby. Przytulenie jest też małą lekcją empatii, bo przecież nie chodzi tylko o to, żeby oczekiwać od innych gotowości do przytulania i wspierania. Sami też powinniśmy uczyć się już od wczesnych lat, kiedy są momenty do okazania czułości.
Wspieranie innych dotykiem jest lekiem także dla przytulających. Odciąga nasze myśli od własnych problemów i uczy skupienia na drugiej osobie. Ostatecznie też przytulanie ma moc redukowania stresu i to jest jedna z największych wartości codziennego przytulania. Choćby nie wiem jak trudny dzień czy stresująca sytuacja były za nami, właśnie przytulenie może dać oddech i pozwolić spojrzeć na sprawy z nieco innej perspektywy. Takiej, w której nie jesteśmy sami, a to bardzo duża zmiana w reakcjach i zachowaniach.
Oto nasze dobre rady, które nie zaszkodzą…:
Układ nerwowy człowieka nieustannie odbiera bodźce ze świata zewnętrznego. Zajmuje się on również przetwarzaniem bodźców docierających do naszego ciała. Warto zauważyć, iż te procesy zachodzą w znacznej mierze poza naszą kontrolą. Zaburzenia integracji sensorycznej powstają wtedy gdy nasz układ nerwowy nieprawidłowo odbiera sygnały bądź nieprawidłowo je organizuje. Twórczyni teorii Integracji Sensorycznej A. Jean Ayres zajmowała się zagadnieniami dotyczącymi wpływu zaburzeń Integracji Sensorycznej na osiągnięcia szkolne oraz codzienne życie dziecka (Ayres A.J.. – „Sensory Integration and the Child” – WPS, Los Angeles 1991).
Wyróżniła (oprócz zmysłu węchu, smaku, słuchu, wzroku) systemy zmysłowe które mają ogromny wpływ na Integrację Sensoryczną:
- zmysł dotyku – służy odbiorowi i różnicowaniu wrażeń czuciowych z powierzchni skóry
- zmysł przedsionkowy (nazywany też błędnikowym), odbiera siłę grawitacji, umożliwia przeciwstawianie się jej i zachowanie równowagi przy zmianach pozycji ciała, ;
- zmysł propriocepcji – inaczej czucie głębokie, to odczuwanie siebie, bodźce dochodzące z mięśni i ścięgien
- jego bardziej subtelna formę stanowi zmysł kinestezji, dzięki któremu czujemy wykonywane ruchy, ich siłę i zasięg.
Na plakacie znajdują się różne zachowania oraz reakcje dziecka, które mogą świadczyć o zaburzeniach przetwarzania sensorycznego. Są to tylko niektóre objawy, ale doskonale naprowadzają na sedno problemu.
Do stwierdzenia zaburzeń potrzebna jest:
- rzetelna diagnoza procesów przetwarzania sensorycznego przeprowadzona przez terapeutę integracji sensorycznej z uprawnieniami do diagnozowania
- objawy muszą być widoczne co najmniej 3 miesiące lub "od zawsze"
- objawy muszą mieć znaczący wpływ na codzienne funkcjonowanie dziecka lub rodziny.
Na szczęście coraz więcej mówi się o Integracji Sensorycznej i dzieci coraz szybciej trafiają do specjalistów. A pamiętajmy - im szybciej, tym większe możliwości poprawy. Z zaburzeń SI się nie wyrasta - nie ma na co czekać...
Justyna Kuś-Mazur
Monika Mikoda
Źródło: www.famiga.pl
Strona 5 z 14
